Winobluszcze są silnymi pnączami osiągającymi wysokość 10–20 m (1-2 m przyrostu rocznie). Wspinają się za pomocą wąsów czepnych, czasami zakończonych przylgami, pozwalającymi na samodzielne przytrzymywanie się płaskich i nawet bardzo gładkich powierzchni.

Pędy lekko się wiją, co umożliwia dodatkowe wsparcie o podpory. Główną ozdobę winobluszczy są liście - najczęściej zielone latem, a jesienią przebarwiające się na szkarłatny, rzadziej żółty kolor. Są dłoniaste, złożone z 3–5 listków lub pojedyncze, płytko klapowane. Kwiaty rozwijają się w lipcu–sierpniu. Są niepozorne, zielonożółte, najczęściej ukryte pod liśćmi. Owoce to małe (3–6 mm średnicy), fioletowoczarne, omszone białawym woskowym nalotem, niejadalne jagody, czasem osadzone na czerwonych szypułkach. Na roślinach są widoczne od września do grudnia, jeśli wcześniej nie zjedzą ich ptaki. Wyglądają malowniczo, zwłaszcza po opadnięciu liści.

Pielęgnacja

Winobluszcze nie wymagają specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych z wyjątkiem przycinania pędów, które nadmiernie się rozrosły. Jeśli planujemy silne cięcie korygujące, najlepiej wykonać je wczesną wiosną, przed rozpoczęciem wegetacji.

Wymagania

Winobluszcze akceptują przeciętne gleby. Najlepiej rosną i wybarwiają się na stanowiskach słonecznych, ale jeśli jesienne przebarwienie liści nie jest dla nas priorytetem, z powodzeniem możemy sadzić je również w półcieniu.

Zastosowanie

Winobluszcze należą do najczęściej stosowanych pnączy zarówno w ogrodach prywatnych, jak i w zieleni publicznej. Nadają się świetnie do:

• porastania ścian budynków, które osłaniają przed deszczem, wiatrem i słońcem;
• pokrywania wszelkiego rodzaju ogrodzeń – murów, siatek, ekranów dźwiękochłonnych;
• tworzenia osłon i maskowania brzydkich budowli oraz konstrukcji śmietników, garaży, magazynów i baraków;
• stosowania jako rośliny okrywowe, nawet na bardzo dużych powierzchniach;
• porastania pni drzew, latarń, słupów i kolumn;
• tworzenia miejsc cienistych po obrośnięciu altan, pergoli, łuków i bramek.

Polecane gatunki i odmiany

Parthenocissus inserta (winobluszcz zaroślowy) - Bardzo podobny do winobluszczu pięciolistkowego, często z nim mylony i sprzedawany pod błędną nazwą. Ma wąsy pozbawione przylg, dlatego nie jest samoczepny. Jego liście są pięciolistkowe, ze stosunkowo szerokimi listkami, grubo ząbkowanymi, często błyszczącymi na górnej stronie, intensywnie czerwono barwiącymi się jesienią. Rośnie silnie, dorastając do 10–20 m wysokości (przyrasta 1–2 m rocznie). Winobluszcz zaroślowy jest mniej wymagający i bardziej mrozoodporny od winobluszczu pięciolistkowego. Świetnie nadaje się do rekultywacji i sadzenia w trudniejszych warunkach. Szczególnie przydatny do porastania siatek, altan czy pergoli, do stosowania jako roślina okrywowa.

Parthenocissus quinquefolia (winobluszcz pięciolistkowy) - Powszechnie stosowane pnącze nazywane często dzikim winem. Rośnie silnie, osiągając wysokość 10–20 m (przyrasta 1–2 m rocznie). Ma liście pięciolistkowe, ząbkowane, matowozielone na górnej stronie, a sine na spodzie, ładnie szkarłatno barwiące się jesienią. Akceptuje przeciętne gleby, może rosnąć w słońcu i półcieniu, jest odporne na choroby i szkodniki oraz całkowicie mrozoodporne. Nadaje się dobrze do stosowania zarówno w zieleni publicznej, jak i w ogrodach prywatnych. Nadaje się do sadzenia przy ścianach, wszelkiego rodzaju podporach oraz jako roślina okrywowa.

• STAR SHOWERS 'Monham' Odmiana o atrakcyjnych, biało-zielonych liściach, które w czasie chłodnej pogody zyskują różowe cienie. Liście ładnie przebarwiają się jesienią, gdy białe części liści stają się różowe, a zielone – szkarłatne. Ma wąsy z przylgami umożliwiającymi samodzielne wspinanie się po ścianach. Rośnie słabiej od gatunku, osiągając 3–6 m wysokości (przyrasta 0,5–1 m rocznie). Najlepiej się czuje i najładniej wygląda w miejscach dobrze oświetlonych, ale osłoniętych od silnego słońca i wiatru. Lubi wysoką wilgotność powietrza. Odmiana szczególnie przydatna do rozbijania monotonii zieleni, rozjaśniania ciemnych miejsc i tworzenia zestawień barwnych. Nadaje się do stosowania przy murach, pergolach i wszelkiego rodzaju podporach ogrodowych.

• REDWALL^® 'Troki' Polska odmiana wyselekcjonowana przez Szczepana Marczyńskiego z winobluszczy rosnących w Trokach na Litwie. Ma ładne duże, błyszczące, pięciolistkowe liście – zielone latem, a purpurowe jesienią. Wybarwienie jest ładniejsze, a przebarwione liście dłużej utrzymują się na roślinie jesienią niż u gatunku czy odmiany murowej. Silne pnącze czepiające się murów za pomocą wąsów czepnych z przylgami. Osiąga wysokość 10–20 m (przyrasta 1–2 m rocznie). Całkowicie mrozoodporna, mało wymagająca i zdrowa odmiana. Szczególnie przydatna do obsadzania ogrodzeń, ale nadaje się również do sadzenia przy murach, altanach, pergolach i różnych podporach. Można je stosować na balkonach lub jako roślinę okrywową.

• var. engelmannii  (winobluszcz Engelmanna) Popularna samoczepna odmiana winobluszczu z licznymi przylgami na końcach wąsów czepnych umożliwiającymi dobre wspinanie się po gładkich powierzchniach. Liście złożone są z pięciu listków –eliptycznych, ostro zakończonych, ząbkowanych na brzegach, ciemnozielonych, matowych na górnej stronie, a jasnozielonych na spodniej, szkarłatno przebarwiających się jesienią.

• var. murorum (odmiana murowa) Odmiana o silnie rozgałęzionych wąsach czepnych, zakończonych 6–12 przylgami mocno przytwierdzającymi się do podpór. Liście złożone są z pięciu listków. Szczególnie dobra do porastania ścian, ale z powodzeniem może wspinać się po innych podporach np. pniach, słupach, siatkach, altanach i bramkach. Można stosować ją jako roślinę okrywową. Całkowicie mrozoodporna.

• 'Yellow Wall'^PBR  Polska odmiana wyselekcjonowana i nazwana przez Szczepana Marczyńskiego. Ma duże dekoracyjne liście złożone z 5 owalnych, zielonych, matowych, ostro zakończonych listków, które jesienią pięknie przebarwiają się na nietypowy dla tego gatunku żółty kolor. Pędy wspinają się przy pomocy wąsów czepnych. Doskonała odmiana do tworzenia jesiennych zestawień kolorystycznych.

Parthenocissus tricuspidata (winobluszcz trójklapowy) Jest efektownym, powszechnie stosowanym, silnie rosnącym pnączem dorastającym do 10–20 m wysokości (1–2 m przyrostu rocznie). Ma liście pojedyncze z 3 klapami, sztywne, ciemnozielone, błyszczące, pięknie przebarwiające się jesienią na różne odcienie czerwieni i pomarańczu, ładnie dachówkowato ułożone. Podpór przytrzymuje się rozgałęzionymi wąsami zakończonymi 5–12 przylgami, bardzo silnie przywierającymi do każdego podłoża, nawet bardzo gładkiego.Najlepiej rośnie i najładniej wygląda na stanowiskach słonecznych, ale dobrze sobie radzi również na stanowiskach półcienistych, choć wybarwienie jesienne będzie wówczas uboższe. Akceptuje większość przeciętnych gleb. Ma ograniczoną mrozoodporność i w ostrzejsze zimy może przemarzać. Nadaje się do stosowania w rejonach o łagodniejszym klimacie. Świetny do sadzania przy gładkich ścianach , obsadzania altan, pergoli, bramek, pni drzew czy słupów. Może być stosowany jako roślina okrywowa. Bardzo dobre pnącze do stosowania zarówno w zieleni publicznej, jak i w ogrodach prywatnych.

• 'Diamond Mountains' Średnio silnie rosnąca odmiana o ładnych okrągławych liściach, średnicy do 15 cm, grubo ząbkowanych, pofalowanych na brzegach, ciemnozielonych latem, a ciemnopurpurowych jesienią. Dorasta do 4–5 m wysokości. Bardziej mrozoodporna od gatunku i innych jego odmian.

• 'Green Spring' Odmiana o dużych (do 25 cm średnicy) błyszczących liściach z lekko zaczerwienionymi nerwami, przebarwiającymi się jesienią na kolor ciemnopurpurowy. Młode pędy i liście są purpurowoczerwone. Dorasta do 10–20 m wysokości.

• 'Veitchii' Najpopularniejsza odmiana tego gatunku. Może pochwalić się dużymi (do 20 cm średnicy) i bardzo dekoracyjnymi liśćmi. Są one szerokie, pojedyncze z 3 klapami, sztywne, ciemnozielone z czerwonawym unerwieniem, błyszczące, estetycznie dachówkowato ułożone. Ładnie przebarwiają się jesienią na kolor ciemnopurpurowy a czasami na pomarańczowożółty – w zależności od stanowiska. Młode liście i pędy są czerwone. Dorasta do 10–20 m wysokości.