274

Pol J Cosmetol 2016, 19(4):  274-284

Cytryniec chiński (Schisandra chinensis) – znaczenie lecznicze 
i kosmetyczne

Chinese magnolia vine (Schisandra chinensis) – therapeutic and cosmetic importance

Agnieszka Szopa, Marta Klimek, Halina Ekiert

Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej, Wydział Farmaceutyczny, Collegium Medicum, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Schisandra chinensis

, known as Chinese magnolia vine, is well 

recognised plant species, that has long been used in traditional 

Chinese medicine (TCM) and in modern official Far East therapy. It was 

introduced to European therapy, including Polish one, a few years ago 

(2008). The fruits of this species are a source of dibenzocyclooctadiene 

lignans, which show exceptionally valuable medicinal properties (e.g. 

hepatoprotective, adaptogenic, ergogenic, anticancer).
In the current work the botanic and chemical characteristic, therapeutic 

applications of fruit extracts and separated lignans, proved by scientific 

studies of S. chinensis were presented. Special attention was paid to 

directions of biological activities which are important from therapeutic 

and cosmetic point of view (e.g. antioxidant, immunostimulant, 

antiphlogistic properties). The samples of cosmetic preparations 

based on fruit of this species were illustrated. Moreover, the potential 

significance of biotechnological solutions in supplying industry with 

this valuable raw material, was mentioned. Special attention was also 

paid to increasing importance of cognate species – S. sphenanthera 

as a cosmetic plant.

Key words: Chinese magnolia vine, botanic and chemical characteristic, 
therapeutic applications, cosmetic importance, in vitro cultures

Adres do korespondencji / Address for correspondence
Agnieszka Szopa

Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej CM UJ

ul. Medyczna 9, 30-688 Kraków, Polska

tel. +48 12 620 54 30, fax +48 620 54 40, e-mail: a.szopa@uj.edu.pl

© Polish Journal of Cosmetology 2016, 19(4): 274-284

www.kosmet.pl

Nadesłano: 18.09.2016

Zakwalifikowano do druku: 05.12.2016

Schisandra chinensis

 – cytryniec chiński, gatunek znany i wykorzy-

stywany od dawna w tradycyjnej chińskiej medycynie (TCM) oraz 

we współczesnym, oficjalnym dalekowschodnim lecznictwie, został 

wprowadzony do lecznictwa europejskiego, w tym polskiego, przed kilku 

laty (2008). Owoce tego gatunku są źródłem lignanów dibenzocyklook-

tadienowych wykazujących bardzo cenne właściwości lecznicze (m.in. 

hepatoprotekcyjne, adaptogenne, ergogeniczne, przeciwnowotworowe).
W pracy przedstawiono charakterystykę botaniczno-chemiczną S. chi-

nensis

, aplikacje terapeutyczne ekstraktów z owoców i wyizolowanych 

lignanów, udowodnione badaniami naukowymi. Szczególną uwagę 

zwrócono na kierunki aktywności biologicznej istotne równocześnie 

z terapeutycznego jak i kosmetycznego punktu widzenia (m.in. 

właściwości antyoksydacyjne, immunostymulujące, przeciwzapalne). 

Zaprezentowano przykłady preparatów kosmetycznych bazujących na 

owocach tego gatunku. Zasygnalizowano ponadto potencjalne znacze-

nie rozwiązań biotechnologicznych w zabezpieczeniu przemysłu w ten 

cenny surowiec. Zwrócono też uwagę na rosnące znaczenie pokrewnego 

gatunku S. sphenanthera, jako rośliny kosmetycznej.

Słowa kluczowe: cytryniec chiński, charakterystyka botaniczno-
chemiczna, aplikacje terapeutyczne, znaczenie kosmetyczne, kultury 
in vitro

Wstęp

 

Schisandra chinensis

 (Schizandra chinensis, Chinese 

magnolia vine) (Turczaninow) Baillion – cytryniec 

chiński to nowy, wprowadzony przed kilku laty do 

lecznictwa europejskiego, w tym polskiego, gatunek 

o udokumentowanym znaczeniu leczniczym i ko-

smetycznym [1, 2]. Opis surowca, którym jest owoc 

cytryńca – Schisandrae chinensis fructus, pojawił się 

po raz pierwszy w 2008 roku w Suplemencie 6.3 do 

Farmakopei Europejskiej 6 [3]. W równocennym 

Suplemencie do VIII wydania Farmakopei Polskiej 

monografia ta ukazała się w 2009 roku [4]. Surowiec 

ten od wielu lat wykorzystywany jest w oficjalnym 

lecznictwie krajów azjatyckich [5, 6]. Znany jest 

również w Ameryce Północnej [7]. Posiada także 

swoją monografię w Międzynarodowej Farmakopei 

wydawanej przez WHO [8].
 

Ekstrakt z owoców S. chinensis wykazuje m.in. dzia-

łanie hepatoprotekcyjne, adaptogenne i ergogeniczne, 

przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, przeciwwrzo-

dowe, antyoksydacyjne i detoksykacyjne [1, 2]. W cią-

gu ostatnich lat, S. chinensis coraz częściej figuruje 

w składzie różnych kosmetyków, m.in. ze względu 

na udokumentowane działanie antyoksydacyjne, 

przeciwstarzeniowe, regenerujące, promieniochron-

ne, rozjaśniające, jak również przeciwzapalne w ato-

powym zapaleniu skóry [9-12]. Cenne właściwości 

biologiczne i wynikające z nich aplikacje kosmetyczne