277

Szopa A, Klimek M, Ekiert H.  Cytryniec chiński (Schisandra chinensis) – znaczenie lecznicze i kosmetyczne 

Tabela II. Kierunki aktywności biologicznej ekstraktów z owoców Schisandra chinensis i wyizolowanych lignanów istotne z terapeutycznego 

punktu widzenia

Profil działania

Aktywność biologiczna

Piśmiennictwo

Działanie hepato-

ochronne i hepatore-

generacyjne

• Pobudzenie aktywności mikrosomalnej: cytochromu B5, P450, reduktazy NADPH cytochro-

mu C, N-demetylazy aminofenazonu, O-deetylazy-7-etoksykumaryn

• Zmniejszenie aktywności hydroksylazy 3,4-dibenzopirenowej

• Nasilenie proliferacji hepatocytów i przepływu wątrobowego

• Podwyższenie zawartości endogennego glutationu

• Podwyższenie stężenia witaminy C w wątrobie

[8, 38, 39]

Wpływ na centralny 

układ nerwowy

• Ochrona przed neuronalną śmiercią komórki i upośledzeniem funkcji poznawczych w cho-

robach neurologicznych

• Zwiększenie poziomu neurotransmiterów w ośrodkowym układzie nerwowym

• Poprawa koncentracji, czujności, zdolności uczenia się i zapamiętywania

• Działanie przeciwdepresyjne bez wywoływania senności

• Pomocniczo w neurastenii, stanach wyczerpania, a także jako substancja pomocnicza

w  leczeniu choroby Alzheimera, ADHD, choroby Meniere’a i Parkinsona

[44-50]

Działanie adapto-

genne i ergogenicz-

ne

• Zmniejszenie dolegliwości lękowych

• Zwiększenie szybkości adaptacji do zmroku i ciemności

• Zmniejszenie wzrostu poziomu kortykosteroidów indukowanych stresem

• Redukcja poziomu mediatorów stresu (interleukiny 1 i interleukiny 2)

• Poprawa samopoczucia

• Poprawa efektywności organizmu przy wysiłku psychicznym i fizycznym

[6, 49, 51]

Działanie przeciw-

nowotworowe

• Gomisyna A – hamowanie produkcji markera nowotworowego GST-P w hepatocytach oraz

redukcja zmian nowotworowych w wątrobie, zmniejszenie wzrostu wirusa Papilloma i innych 

nowotworów skóry, działanie przeciwnowotworowe na raka jelita grubego

• Gomisyna N – indukcja apoptozy komórek: białaczki U973, komórek nowotworowych wątroby,

gruczolakoraka okrężnicy oraz jajnika

• Deoksyschizandryna – indukcja apoptozy komórek gruczolakoraka okrężnicy

[39, 42, 43, 48, 

52-54]

Wpływ na układ 

sercowo-naczyniowy

• Przeciwdziałanie zawałom serca

• Redukcja podwyższonego ciśnienia krwi

[55-58]

Działanie przeciw-

wirusowe

• Hamowanie namnażania wirusa HIV

[46]

Wpływ na układ 

oddechowy

• Działanie przeciwastmatyczne (zmniejszenie nadreaktywności płuc, poziomu immuno-

globuliny E, częstotliwości kaszlu i prawdopodobieństwa zapalenia płuc)

[59, 60]

Działanie przeciw 

osteoporozie

• Indukcja proliferacji osteoblastów

[61]

Działanie prze-

ciwwrzodowe

• Zmniejszenie u osób z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy intensywnej zgagi i bólów

brzucha

• Zabliźnianie ran wrzodowych

[8]

Tabela III. Kierunki aktywności biologicznej ekstraktów z owoców Schisandra chinensis istotne równocześnie z terapeutycznego 

i kosmetycznego punktu widzenia

Profil działania

Aktywność biologiczna

Piśmiennictwo

Działanie anty-

oksydacyjne i 

detoksykacyjne

• Hamowanie peroksydacji lipidów

• Redukowanie ilości wolnych rodników

• Hamowanie utleniania mikrosomalnego NADPH w hepatocytach

• Zmniejszenie uwalniania aminotransferazy alaninowej i dehydrogenazy mleczanowej

• Zwiększenie poziomu glutationu wątrobowego, aktywności reduktazy glutationowej i S-transferazy

glutationowej

• Ochrona przed uszkodzeniami oksydacyjnymi wątroby, mięśnia sercowego i mózgu

[32, 40-42, 

47, 62]

Działanie immu-

nostymulujące

• Wzmocnienie aktywności fagocytarnej makrofagów otrzewnej

• Nasilenie powstawania hemolizyny

• Wzrost transformacji limfocytów

[44, 45]

Działanie prze-

ciwzapalne

• Stymulowanie uwalniania cyklooksygenazy 2 (COX-2) i hamowanie ekspresji syntazy tlenku

azotu (SNO)

• Hamowanie wytwarzania prostaglandyn i aktywności tlenku azotu

[23, 63]

Działanie przeciw-

bakteryjne

• Działanie przeciwbakteryjne:

 – bakterie gram-dodatnie: Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus aureus, Bacillus subtilis,

 – bakterie gram-ujemne: Chlamydia pneumoniae, C. trachomatis, Escherichia coli, Pseudomonas 

aeruginosa, Proteus vulgaris

[34, 64]

Działanie liposuk-

cyjne

• Hamowanie różnicowania preadipocytów

• Hamowanie adipogenezy

• Redukcja tkanki tłuszczowej

[65]