20

GF październik 2017

stępują w owocach, obecne są jednak 
w całej roślinie. Głównym przedstawicie-
lem tej grupy związków jest schizandry-
na. Towarzyszą jej m.in. deoksyschizan-
dryna, γ-schizandyna, schizandryna C, 
gomisyna B i G. Lignany determinują 
działanie m.in. hepatoochronne, adapto-
genne czy też przeciwnowotworowe. 

Za właściwości antyoksydacyjne od-

powiedzialne są związki polifenolowe, 
takie jak: flawonoidy, kwasy fenolowe 
czy też antocyjany. Dzięki polisachary-
dom roślina działa immunostymulująco. 
Ponadto w cytryńcu chińskim występują 
kwasy organiczne, witaminy (E i C) oraz 
biopierwiastki, takie jak: bor, chrom, 
cynk, kobalt, magnez, mangan, miedź, 
nikiel, wapń i żelazo. Grupą związków 
intensywnie badaną w ostatnich latach 
są, specyficzne dla rodzaju Schisandra, 
triterpeny. 

Pozycja w lecznictwie 

ogólnoświatowym

Cytryniec chiński jest od kilku lat no-

wym gatunkiem farmakopealnym 
w lecznictwie europejskim. Gatunek ten 
posiada monografie farmakopealne za-
równo w Farmakopei Chińskiej, Japoń-
skiej, Koreańskiej, jak i Rosyjskiej. 

Od roku 2007 owoce Schisandra chi-

nensis posiadają monografię w farmako-
pei międzynarodowej wydawanej przez 
WHO (Pharmacopoea Internationalis) 
[3]. Walory lecznicze owoców tego ga-
tunku zostały poza obszarem azjatyckim 
docenione o wiele wcześniej w Ameryce 

Północnej niż w Europie. Od 1999 roku 
owoce posiadają też monografię w Far-
makopei USA (United States Pharma-
copoeia) [13].

Monografia – „Schisandrae chinensis 

fructus” – pojawiła się po raz pierwszy 
w Farmakopei Europejskiej (European 
Pharmacopoeia 6

th

 Ed.) w 2008 roku 

w Suplemencie 6.3 [14] oraz w tłuma-
czeniach na języki narodowe państw 
Unii Europejskiej, w tym również w Su-
plemencie 2009 do wydania VIII Far-
makopei Polskiej [15]. Monografia 
ta nadal figuruje w obowiązującej Far-
makopei Polskiej X [16], a także w naj-
nowszym, obowiązującym od stycznia 
2017 roku, dziewiątym wydaniu Farma-
kopei Europejskiej (European Pharma-
copoeia 9

th

 Ed.) [14].

Dostępność preparatów 

leczniczych i kosmetycznych

Owoce cytryńca chińskiego w Polsce 

dostępne są w aptekach, sklepach zielar-
skich oraz internetowych w postaci su-
szonej, jak również w formie przetwo-
rów: soków czy herbatek. 

Na rynku polskim pojawiają się rów-

nież proste oraz złożone suplementy die-
ty zawierające w swoim składzie ekstrakt 
z owoców bądź sproszkowane owoce. 
Jednak oferta dostępnych preparatów 
jest nadal stosunkowo uboga pomimo 
cennych właściwości owoców cytryńca. 

Działania niepożądane są bardzo 

rzadkie. Wyciągi z owoców mogą powo-
dować niestrawność, brak apetytu, wy-
sypkę.

Cytryniec chiński pojawia się w skła-

dzie różnych kosmetyków. Na rynku eu-
ropejskim, w tym polskim, dostępne 
są głównie produkty firm pochodzenia 
azjatyckiego – koreańskiego i rosyjskie-
go. Spośród firm europejskich tylko jed-
na niemiecka firma produkuje kosmety-
ki zawierające ekstrakt z owoców cytryń-
ca chińskiego.

Podsumowanie

Wiedza na temat surowca, jakim jest 

owoc cytryńca chińskiego, w środowisku 
farmaceutycznym w Polsce jest niewy-
starczająca. Osoby zainteresowane odsy-
łamy do profesjonalnego opracowania 
naszego autorstwa pt. „Current knowledge 
of Schisandra chinensis (Turcz.) Baill. (Chi-

nese magnolia vine) as a medicinal plant 
species – a review on the bioactive compo-
nents, pharmacological properties, analyti-
cal and biotechnological studies”, które 
ukazało się w 2016 roku na łamach czaso-
pisma „Phytochemistry Review” [1].

                                                                                            
Piśmiennictwo:
[1] Szopa A., Ekiert R., Ekiert H., Phy-

tochemistry Reviews 2016. doi:10.1007/
s11101-016-9470-4.

[2] Szopa A., Ekiert R., Ekiert H., Far-

macja Polska 2012;68:832–43.

[3] World Health Organization, WHO 

Monographs on Selected Medicinal Plants. 
vol. 3. Geneva: 2007.

[4] Hancke J.L., Burgos R.A., Ahuma-

da F., Fitoterapia 1999;70:451–71. 

[5] Wu Z., Raven P., Hong D.Y., Flora 

of China. vol. 7. Science Press; 2008.

[6] Opletal L., Sovová H., Bártlová 

M., Journal of Chromatography B 
2004;812:357–71. 

[7] Yim S.Y., Lee Y.J., Lee Y.K., Jung 

S.E., Kim J.H., Kim H.J., et al., Molecu-
lar Medicine Reports;2:725–32. 

[8] Zhao T., Mao G., Mao R., Zou Y., 

Zheng D., Feng W., et al., Food and 
Chemical Toxicology 2013;55:609–16. 

[9] Xu L., Grandi N., Del Vecchio C., 

Mandas D., Corona A., Piano D., et al., 
Journal of Microbiology 2015;53:288–93. 

[10] Mocan A., Crisan G., Vlase L., 

Crișan O., Vodnar D.C., Raita O., et al., 
Molecules 2014;19:15162–79. 

[11] Henry F., Danoux L., Pauly G. 

patent; 2012.

[12] Szopa A., Ekiert H., Recent Prog-

ress in Medicinal Plants. Biotechnology 
and Genetic Engineering II. Studium Press 
LLC, USA; 2014, p. 405–34.

[13] United States Pharmacopeia Na-

tional Formulary, United States Pharma-
copeia – National Formulary, 1999.

[14] European Directorate for the 

Quality of Medicines, European Pharma-
copoeia 6.0., Strasburg. 2008.

[15] Urząd Rejestracji Produktów 

Leczniczych, Farmakopea Polska VIII, 
2009.

[16] Urząd Rejestracji Produktów 

Leczniczych, Farmakopea Polska X, 2016.

Adres do korespondencji: 
a.szopa@uj.edu.pl

Schisandra chinensis – kwitnący okaz żeński 

Zdjęcie: A. Szopa

Schisandra chinensis – owocujący okaz żeński  

Zdjęcie: A. Szopa

  ARTYKUŁ  NAUKOWY