Celastrus należy do rodziny Celastraceae – dławiszowate. W obrębie tego rodzaju występuje około 30 gatunków, głównie w rejonach podzwrotnikowych. Polskie warunki klimatyczne może znieść kilka z nich, ale uprawiane są jedynie Celastrus orbiculatus – dławisz okrągłolistny i na mniejszą skalę Celastrus scandens – dławisz amerykański. Oba te gatunki mają silnie rosnące wijące się pędy, a ich kwiaty są niepozorne, białe lub zielonkawe, zebrane w kwiatostany. Dławisz okrągłolistny jest rośliną dwupienną a amerykański jednopienną.

 

Owoce występują tylko na roślinach żeńskich zapylanych przez sąsiadujące rośliny męskie (C. orbiculatus). Owocem jest żółta kulista torebka pękająca na 3 części. Wypełniają ją ściśle do siebie przylegające nasiona w czerwonych lub pomarańczowych osnówkach. Po pęknięciu torebek ich żółte wywinięte łuski ładnie kontrastują z czerwonym lub różowym wnętrzem. Są ozdobne przez kilka miesięcy i świetnie nadają się do suchych bukietów oraz dekoracji pomieszczeń.

Celastrus orbiculats – dławisz okrągłolistny pochodzi z Japonii, Chin i Korei. Bardzo bujnie rośnie, osiągając 12 m. Jego pędy są pokryte licznymi drobnymi pąkami z ostrymi kłującymi łuskami. Liście są zielone okrągławe lub eliptyczne z karbowano-piłkowatymi brzegami, jesienią przybierające intensywnie żółtą barwę. Kwiaty zebrane są najczęściej w kątach liści.

W uprawie spotyka się odmiany:

• 'Diana' – owocujący obficie klon żeński (zawiązuje owoce tylko wtedy jeśli w pobliżu rośnie roślina męska mogąca zapylić jego kwiaty)
• 'Hercules' – klon męski, dobry zapylacz dla roślin żeńskich, również z odmiany ‘Diana’. Nie zawiązuje owoców i nasion.

Celastrus scandens – dławisz amerykański występuje w Ameryce Północnej. Rośnie słabiej od dławisza okrągłolistnego osiągając ok 7 m wysokości. W Polsce gatunek jest rzadko stosowany, gdyż w naszym klimacie wytwarza nieliczne owoce. Kwiaty zawiązuje w szczytowych wiechach, co odróżnia go od dławisza okrągłolistnego. 

Dostępna odmiana:
‘Bailumn’ – atrakcyjna odmiana o wyjątkowo dużych dekoracyjnych, pomarańczowych owocach. Po otwarciu owocówodsłaniają się czerwone osnówki otaczające nasiona. Owoce zebrane są w szczytowe wiechy. Kwiaty są niepozorne. Do owocowania nie wymaga zapylacza. Odporna i mało wymagająca odmiana o eliptycznych pojedynczych, błyszczących liściach przebarwiających się jesienią na żółto. 

 

Wymagania

Dławisz może rosnąć na wszystkich glebach, również przesychających. Lepiej jeśli posadzony jest na glebach ubogich, gdyż na żyznych może się nadmiernie rozrastać. Dobrze adoptuje się do różnego pH gleby. Znosi miejsca półcieniste, ale najlepiej rośnie i owocuje na słońcu. Jest mrozoodporny. Rzadko atakują go szkodniki lub choroby. Dobrze znosi cięcie.

Zastosowanie

Dobrze nadaje się do pokrywania wysokich ogrodzeń, mocnych konstrukcji (altan, pergoli, łuków, latarni, wiat śmietnikowych, szpetnych budowli itp.), jest dobrą rośliną do tworzenia ekranów dźwiękochłonnych przy drogach i autostradach. Sadząc go trzeba pamiętać, że dławisz wspina się, owijając dookoła podpór. Wygląda bardzo interesująco obrastając stare pnie lub wspinając się po dużych drzewach.

Celastrus nie powinien być sadzony w pobliżu krzewów, małych drzew i roślin iglastych, gdyż może je obrosnąć zbyt silnie i zagłuszyć. Stąd wywodzi się jego polska nazwa – dławisz. Posadzony w odpowiednim miejscu i w razie potrzeby przycinany, zdobi nie stwarzając zagrożenia dla innych roślin.

Powinno się sadzić tylko odmiany dławisza rozmnażane wegetatywnie, pochodzące z pewnych źródeł. Zapewniają one najlepszy wzrost i owocowanie. Kupowane rośliny powinny być zaopatrzone w etykiety z nazwą i zdjęciem danej odmiany. Należy unikać sadzenia często spotykanych w sprzedaży mało wartościowych roślin rozmnażanych z nasion, o nieznanej płci.